Khổ đau không thể tránh khỏi bao lâu bạn còn bị đồng hóa với tâm trí của mình, tức là khi nào bạn còn mê muội hay vô minh, theo cách nói của tôn gió. Phải chăng các tiến trình suy nghĩ đó khiến cho bạn có mặc cảm tội lỗi, hãnh diện, bực dọc, tức giận, hối tiếc, hay thương cảm cho bản thân? Lúc ấy bạn không chỉ củng cố cảm nhận giả tạo về Cái Tôi, mà còn góp phần gia tốc tiến trình lão hóa của cơ thể bằng cách tích lũy quá khứ trogn tâm hồn bạn. Gặp trường hợp như vậy, chỉ có một việc duy nhất bạn có thề làm được là hãy hiện trú hơn nữa.
Nhìn từ một góc độ cao hơn, các hoàn cảnh luôn luôn mang tính tích cực. Lúc ấy bạn sẽ bị đồng hóa với một trong các đối cực ấy, bạn sẽ tạo ra một “kẻ thù”, và do đó chính bạn cũng bị lôi kéo sa vào lưới vô minh. Đạo sư Meisten Eckhart hồi thế kỷ 13 đã tóm tắt tất cả các lời rao giảng ấy bằng các mỹ từ sau: “Thời gian là thứ ngăn cản ánh sáng đến với chúng ta.
Khi thực sự dùng đến tâm trí của mình, bạn sẽ thấy nó càng sắc bén hơn, càng tập trung hơn so với trước đây. Không gì có thể đáng kinh ngạc và hùng vĩ hơn cái bao la và tĩnh lặng không thể nghĩ bàn của không gian, song nó là gì? Cái không hư, cái hư không bao la vô tận. Hầu hết mọi người đều không biết cách lắng nghe bởi vì phần lớn chú ý của họ đã bị tâm trí thu hút mất.
Sự “giáng trần lần thứ hai” của Thiên Chúa chính là sự chuyển hóa của ý thức nhân loại, chuyển biến từ thời gian đến hiện trú, từ tư duy đến ý thức thuần túy, chứ không phải là sự xuất hiện của một nhân vật nam hay nữ nào đó. Về điểm này, sẽ chẳng còn mảy may nghi ngờ gì nữa nếu như bạn chịu khó tìm hiểu các biểu hiện tập thể của nó. Nó neo bạn vào cái Bây giờ.
Tôi cảm thấy cực kỳ khiếp hãi, cơ thể tôi bắt đầu run lên cầm cập. Do đó, tất cả tình yêu đều là tình yêu Thượng đế. Nhưng tìm kiếm thứ gì đó không qua chúng mà chúng lại không thể đem lại – tức là tìm kiếm một thực thể, một cảm thức về sự vĩnh cửu và mãn túc chẳng hạn – là việc làm vô vọng và đau khổ.
Giác ngộ hay tỏ ngộ là trạng thái trọn vẹn, trạng thái “nhất thể” tràn đầy an lạc. Nó tái lập trạng thái tự ý thức, nhưng ở mức độ sâu xa hơn so với lúc nó đánh mất đi trạng thái này. Và tận cốt lõi sâu thẳm nhất, có cái linh thiêng, cái vô lượng vô biên, cái không sao gọi tên được.
Khi không còn ngõ thoát, vẫn luôn có một lối xuyên thấu dành cho bạn. Nhờ thường xuyên thực tập, cảm giác về sự tĩnh lặng và thanh thản sẽ trở nên sâu sắc hơn. Xin nhắc lại sơ qua về cách thức vận hành của tự ngã hư ngụy và cách nó tạo ra bi kịch như thế nào.
Ở khía cạnh cá nhân, nó là phần lắng đọng tích lũy các nối đau khổ phải gánh chịu trong quá khứ riêng của từng cá nhân. Dù không có niềm vui, sự dễ chịu hay nhẹ nhàng, bạn cũng không nhất thiết phải thay đổi việc mình đang làm. Không phản kháng không nhất thiết có nghĩa là không làm gì cả.
Có quá khứ bên trong bạn. Bạn chẳng có lợi gì trong cả hai trường hợp đó. Ngài không nói: “Ta đã từng hiện hữu trước khi Abraham được sinh ra”, bởi vì nói như thế ngài vẫn còn bên trong chiều kích thời gian và vẫn còn lệ thuộc vào nhân thân có hình tướng.
Tư duy và ý thức không đồng nghĩa với nhau, bởi vì dù sao tư duy cũng chỉ là một khía cạnh nhỏ bé của ý thức mà thôi. Nó sẽ đe dọa con người lòng đầy u uất, phẫn nộ, hay đang bị đối xử bất công của bạn. Như vậy, thế giới và không gian đồng thời xuất hiện.